Ter voorbereiding van het meest recente Vlaamse, werd door de Universiteit Gent in opdracht van de OVAM een toetsingskader ontwikkeld waarmee de selectieve inzameling kan geëvalueerd en geoptimaliseerd worden. Dit kader laat toe in te schatten of de milieuwinst door recyclage of compostering niet te niet gedaan wordt door de bijkomende inspanningen die we moeten leveren om dit afval apart te houden. Als eerste afvalfractie werd het organisch-biologisch afval uit keuken en tuin onderzocht dat via de inzameling van GFT- en/of groenafval wordt ingezameld.
Uit het onderzoek blijkt dat het apart houden van tuinafval voor compostering onmiddellijk een belangrijke milieuwinst oplevert. Voegt men daar de selectieve inzameling van GFT aan toe, dan stijgt de milieuwinst verder, maar de kosten eveneens. Toch wordt ook dan bij de meeste inzamelscenario's financieel bespaard, oplopend tot 21% besparing ten opzichte van alles niet-selectief in te zamelen en af te voeren naar een verbrandingsinstallatie. In uitzonderlijke gevallen zoals bijvoorbeeld bij een wekelijkse huis-aan-huisophaling van GFT is er wél een meerkost tot 5,8%. Daar staat tegenover dat de wekelijkse inzameling wellicht een groter comfort biedt aan de burgers door het gebruik een aangepast inzamelrecipiënt en een intensievere inzamelfrequentie.
Selectieve inzameling van GFT-afval aanvullend bij het apart houden van het groenafval betekent m.a.w. het opdrijven van de kosten, doch op het vlak van ecologische parameters zoals het beperken van broeikasgassen en van de uitstoot van eutrofiërende en ecotoxische stoffen, is er een extra positief effect. De vraag of je daarom overal GFT apart moet inzamelen, hangt af van de lokale omstandigheden en resultaten. Slaagt men er namelijk in om zonder GFT-inzameling het restafval voldoende te beperken? De selectieve inzameling van GFT-afval blijkt in veel gevallen een garantie tot succes te zijn in het realiseren van de Vlaamse beleidsdoelstelling inzake de beperking van de hoeveelheid restafval (niet meer dan 150 kg per inwoner per jaar), ook in stedelijke centra.
De praktijk toont aan dat ook gemeenten zonder GFT-inzameling deze doelstellingen en milieuscores kunnen bereiken, zij het dat dit dan extra inspanningen vergt inzake thuiscomposteren en andere maatregelen. De resultaten van het onderzoek tonen aan dat het huidige driesporenbeleid inzake organisch-biologisch afval zoals opgelegd via de uitvoeringsplannen, waarbij thuiscomposteren en kringlooptuinieren maximaal gecombineerd worden met de selectieve inzameling van organisch-biologisch afval (GFT-afval of groenafval) een goede keuze is geweest en kan worden verder gezet. Maatwerk in specifieke omgevingen zoals stedelijke kernen, appartementen, hoogbouw, ... of op bepaalde tijdstippen, zoals in de zomerperiode, kan de resultaten verder optimaliseren.
